Dolma Kalemler Hakkında...
Dolmakalem, bir yazma aracıdır. İçine mürekkep doldurulan bir depo, altın ya da paslanmaz çelikten yapılmış bir uç (yazma ucu) ve mürekkebi uca ileten hava delikleri ile akıntı kanalları sisteminden oluşur. Mürekkep besleme sisteminde, kılcal etki ve yüzey gerilimi gibi doğal olaylardan yararlanılır.
Batı’da patenti 150 yılı aşkın bir süre önce alınan ilk dolmakalemler, kılcal etkiden yararlanmıyordu. Yalnızca, mürekkep akışını sağlamak için, kullananca sık sık çalıştırılması gereken bir piston düzeni bulunuyordu. Günümüzün dolmakalemlerindeki kanallar ve hava deliklerine besleme mekanizması denir. Bunlar, ilk olarak A.B.D.’nde L.E. Waterman tarafından, 1880’lerde başarıyla uygulanmıştır.
Dolmakalem Yapısı ve Kullanımı
Dolmakalem içindeki akıtma kanalı, en uygun boyutta olmalıdır. Kanal çok küçük olursa, mürekkep akmaz; çok büyük olursa, fazla akarak, kağıdı lekeler. Kılcal etki, bir boru içindeki sıvının yüzey gerilimi sonucu ortaya çıkar. Sıvı, borunun çeperlerine yapışır ve besleme sisteminin dibinden bir bölümü alınmadıkça akmaz. Dolmakalemde sıvı, mürekkeptir ve yazma yoluyla besleme sisteminin altından bir bölümü alınır. Mürekkep, ucunda dikey bir yarık bulunan kalem ucuna doğru akar. Mürekkebin yüzey gerilimi, bu yarığa yönelmesine, ama uçtan akıp gitmemesine neden olur. Yazma sırasında ucun hafifçe kağıda bastırılmasıyla, yarık genişler ve mürekkep akar.
Yüzey gerilimi, sıvıyı, düşen bir yağmur damlası gibi küresel biçim almaya yönelten bir özelliktir. Sıvı molekülleri birbirini çeker. Bu yüzden, sıvı damlası, tıpkı lastik bir kaba benzer. Bir iğnenin suyun üstünde yüzmesi, bu özelliğe bağlıdır. İğne, gerçekte taşırdığı sudan daha ağırdır; ama, yüzey gerilimini yok edecek kadar ağır değildir.
Dolmakalemlere mürekkep, çeşitli biçimlerde doldurulur. Bazı depolar lastikten ya da ona benzer bir yumuşak maddeden yapılır. Bu tür depolar, sıkıştırılıp mürekkebe daldırılır. Kol gevşetilir ve depo, doğal biçimine dönerken mürekkebi emer. Bazı dolmakalemlerdeyse, bir pistonlu emme düzeni ya da bir ‘şnorkel’ (uçta bulunan ve tulumbayla mürekkebi emen bir boru) bulunur. Kartuşlu dolmakalemlerde, değiştirilebilen kartuş, mürekkep deposudur. Dolmakalemin arka ucu açılır, içine kartuş yerleştirilir. Dolmakalem vidalanarak kapatıldığında, kartuşun ucundaki mekanizma açılır.
Mürekkep depolarının çoğunda, gerekli basıncı sağlamak için, mürekkebin arkasındaki bölmede hava delikleri bulunur. Kullananın isteğine göre, aynı dolmakaleme değişik genişlikte, çeşitli uçlar takılabilir. Dolmakalemlerin, vidalı ya da geçmeli olarak kapatılan kapakları vardır. Bunlar, kalem kullanılmadığı zaman mürekkebin kurumasını önler ve cepte taşınırken giysileri korur.
